Taal

Zwakke werkwoorden in de verleden tijd: 't kofschip (stamregel 3)

Het ezelsbruggetje ‘t kofschip of ‘t fokschaap gebruik je alleen bij zwakke werkwoorden in de verleden tijd of bij voltooid deelwoorden.

Let op: De letters o en i van ‘t kofschip en de letters o en aa van 't fokschaap tellen niet mee.

In deze uitleg maken we alleen gebruik van ‘t kofschip.

Regels 't kofschip

Als de stam van een zwak werkwoord eindigt op één van de letters t, k, f, s, ch, p uit ‘t kofschip, dan krijg je in de verleden tijd stam + te of stam + ten. Dan eindigt het werkwoord op de letter t.

 

Als de stam van een zwak werkwoord eindigt op een letter die niet in ‘t kofschip voorkomt (dus niet op t, k, f, s, ch, p), dan krijg je in de verleden tijd stam + de of stam + den. Dan eindigt het werkwoord op de letter d.


Hoe ga je te werk? Hieronder lees je de stappen bij het juist spellen van de werkwoorden
in de verleden tijd.

 

1   Maak de stam van het hele werkwoord


De werkwoordstam vind je door van het hele werkwoord en af te halen. Wat je overhoudt, is de werkwoordstam of ook wel de stam.

Sommige hele werkwoorden hebben dubbele medeklinkers. We halen er dan ook één medeklinker af.

Stamregel 3

Stamregel 3 - Verleden tijd zwakke werkwoorden
Hele werkwoord

       De ruwe stam

        De stam
pakken -en        (ik) pakk -k       (ik) pak
scheppen -en        (ik) schepp -p       (ik) schep
zetten -en        (ik) zett -t       (ik) zet
vullen -en        (ik) vull -l       (ik) vul
porren -en        (ik) porr -r       (ik) por
redden -en        (ik) redd -d       (ik) red
Hele werkwoord: pakken -en
De ruwe stam → (ik) pakk -k
De stam → (ik) pak

Hele werkwoord: vullen -en
De ruwe stam → (ik) vull -l
De stam → (ik) vul
 

Je ziet dat de ruwe stam twee medeklinkers heeft. We noemen dit 'ruw', omdat deze nog verder moet worden bewerkt. In dit geval halen we er een medeklinker af.

Je hebt nu van het hele werkwoord de stam gemaakt.
Als je de stam in de verleden tijd zet, kun je horen of je een t of een d moet schrijven.
 

2   Kijk naar de laatste letter van de stam


Je hebt nu van het hele werkwoord de stam gemaakt.
Wat is de laatste letter van de stam?

Laatste letter van de stam

Stam Laatste letter

(ik) pak

k
(ik) schep s
(ik) zet t
(ik) vul i
(ik) por r
(ik) red d

 

3   Zit de laatste letter van de stam in 't kofschip?


Je gaat kijken of de laatste letter van de stam in ‘t kofschip zit.

Laatste letter van de stam
Stam

Zit de laatste letter
in
't kofschip?

Je schrijft... Verleden tijd

(ik) pak

                 ja  te of ten ik pakte - wij pakten
(ik) schep                  ja  te of ten ik schepte - wij schepten
(ik) zet                  ja  te of ten ik zette - wij zetten
(ik) vul                nee  de of den ik vulde - wij vulden
(ik) por                nee  de of den ik porde - wij porden
(ik) red                nee  de of den ik redde - wij redden
Stam = (ik) pak
Zit de laatste letter in ‘t kofschip?ja
Je schrijft: te of te
Verleden tijd: ik pakte - wij pakten

Stam = (ik) vul
Zit de laatste letter in ‘t kofschip?nee
Je schrijft: de of de
Verleden tijd: ik vulde - wij vulden
 

Let op zet en red!
We schrijven deze woorden met een dubbele t en een dubbele d in de verleden tijd: zette /zetten en redde / redden.
Dat komt doordat de stam van zetten op een t eindigt: zet. En doordat de stam van redden op een d eindigt: red.

Dit geldt dus ook voor de werkwoorden: schatten, chatten, tutten, wedden, bidden, schudden. Er zijn niet zo heel veel werkwoorden met een dubbele t of d, waarvan de stam eindigt op de t of d.

Vul de werkwoorden in van de zwakke werkwoorden in de verleden tijd
Hele
werkwoord
Stam 't kofschip? t of d?           Verleden tijd
          enkelvoud
Verleden tijd 
meervoud
wissen wis             ja t           wiste wisten
remmen rem           nee d           remde remden
snappen snap             ja t           snapte ...?...
wedden wed           nee d           ...?... ...?...
schatten schat             ja ...?...           ...?... ...?...
voetballen voetbal         ...?... ...?...           ...?... ...?...
bluffen ...?...         ...?... ...?...           ...?... ...?...